آیا تابه‌حال تصور کرده‌اید که توانایی صحبت کردن و درک زبان که هر روز از آن استفاده می‌کنید، از شما گرفته شود؟ این اتفاق برای افرادی که به آفازی مبتلا هستند، به حقیقت می‌پیوندد. آفازی که به عنوان یک اختلال زبانی شناخته می‌شود، توانایی فرد در برقراری ارتباط و درک زبان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این وضعیت می‌تواند به طور ناگهانی و در پی یک آسیب مغزی مانند سکته مغزی یا ضربه به مغز رخ دهد. ولی این اختلال، فقط توانایی بیان کلمات را محدود نمی‌کند، بلکه افراد مبتلا به آفازی با چالش‌هایی در درک زبان، خواندن، نوشتن و حتی شنیدن نیز روبه‌رو می‌شوند.
در این مقاله از کلینیکت به بررسی انواع آفازی، علائم، دلایل بروز آن و روشهای درمان قطعی آفازی خواهیم پرداخت.
بیماری آفازی چیست؟
بیماری آفازیا اختلالی است که توانایی برقراری ارتباط و درک زبان را دشوار می‌کند. این مشکل می‌تواند در موارد زیر اختلال ایجاد کند:
- صحبت کردن
- شنیدن و گوش دادن
- خواندن
- نوشتن
تصور کنید در کشوری غریبه هستید و نمی‌توانید زبان آنجا را بفهمید یا صحبت کنید. حال، اگر زبان مادری شما ناگهان برایتان غریبه شود چه می‌کنید؟ شاید نتوانید درخواست یک لیوان آب کنید یا داستانی را که دوستتان برایتان تعریف می‌کند درک کنید. بدتر از آن، ممکن است قادر نباشید به کسی اطلاع دهید که آسیب دیده‌اید. این دقیقاً تجربه‌ای است که افراد مبتلا به بیماری زبان‌پریشی با آن مواجه می‌شوند.
در پاسخ به این سؤال که بیماری آفازیا چیست باید بگوییم که این وضعیت معمولاً به دلیل آسیب به بخش‌های زبانی مغز که اغلب در اثر سکته مغزی ایجاد می‌شود، رخ می‌دهد. در موارد دیگر، ممکن است اختلالاتی که عملکرد مغز را مختل می‌کنند، منجر به آفازی شوند. آثار آفازی یا زبان‌پریشی می‌توانند موقت باشند، مانند زمانی که در اثر یک میگرن شدید ایجاد می‌شود، یا طولانی‌مدت باشند، همانند آسیب‌های تروماتیک مغزی.
اگرچه آفازیا توانایی ارتباطی فرد را محدود می‌کند، اما تأثیری بر هوش او ندارد. همچنین، گزینه‌های درمانی موجود می‌توانند به افراد کمک کنند تا زبان را بهتر درک کرده و روشهای جدیدی برای ارتباط برقرار کردن پیدا کنند.
دلایل بروز آفازی چیست و چرا این اختلال به وجود می‌آیند؟
آسیب به بخش‌های زبانی مغز دلیل اصلی آفازی است. این آسیب‌ها ممکن است ناشی از شرایط زیر باشند:
- سکته مغزی
- آسیب تروماتیک مغزی (TBI)
- تومور مغزی
- عفونت یا التهاب مغز
- بیماری‌های عصبی پیش‌رونده مانند آلزایمر یا زوال عقل
- آنوریسم
- جراحی مغز
- کمبود اکسیژن در مغز (هیپوکسی مغزی)
- ضربه مغزی
- اختلالات ژنتیکی مانند بیماری ویلسون
- مسمومیت‌ها مانند مسمومیت با مونوکسید کربن یا فلزات سنگین
انواع آفازی کدام‌اند؟
این اختلال انواع مختلفی دارد که در ادامه به توضیح هرکدام پرداخته می‌شود:
- آفازی آنومیک (Anomic Aphasia):
افراد مبتلا به آفازی آنومیک مشکل در یافتن واژه‌ها دارند، به ویژه وقتی می‌خواهند واژه‌های خاصی را به زبان بیاورند. درک شنیداری و خواندن معمولاً تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد، اما نوشتن می‌تواند مشابه گفتار مبتلا به مشکل باشد.
- آفازی بروکا یا آفازی بیانی (Broca’s Aphasia):
این نوع آفازی به نام آفازی غیر روان هم شناخته می‌شود؛ اما آفازی بروکا چیست؟ مشخصه اصلی آن کاهش شدید در خروجی گفتار است. افراد مبتلا در پیدا کردن واژه‌ها دچار مشکل می‌شوند و معمولاً نمی‌توانند جملات پیچیده بسازند. درک شنیداری حفظ می‌شود؛ اما نوشتن معمولاً مشکل‌دار است.
- آفازی هدایتی (Conduction Aphasia):
در این نوع آفازی، فرد مشکل عمده‌ای در تکرار کلمات یا جملات دارد، اما می‌تواند به راحتی صحبت کند، بنویسد و بفهمد. مشکل اصلی در توانایی تکرار کلمات و جملات است.
- آفازی ورنیکه یا آفازی دریافتی (Wernicke’s Aphasia):
آفازی ورنیکه که به آفازی روان نیز شناخته می‌شود، مشخصه آن گفتار روان و بی‌معنا است. فرد درک شنوایی ضعیفی دارد و گفتار آنها معنا ندارد، به‌طوری‌که معمولاً آگاهی کمی از خطاهایشان دارند. خواندن و نوشتن معمولاً به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
- آفازی پیش‌رونده اولیه (Progressive Primary Aphasia):
این نوع آفازی به طور تدریجی باعث اختلال در گفتار و درک شنوایی می‌شود. معمولاً در نتیجه بیماری‌های عصبی مثل آلزایمر یا دیگر بیماری‌های دمانس رخ می‌دهد و علائم زوال عقل می‌تواند در مراحل بعدی ظاهر شود.
- آفازی مختلط (Mixed Transcortical Aphasia):
در این نوع، گفتار ممکن است آهسته و متوقف شود، مشابه آفازی بروکا، اما برخلاف آن، درک شنوایی، خواندن و نوشتن به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد. توانایی تکرار جملات پیچیده نقطه قوت این نوع آفازی است.
- آفازی حرکتی (Transcortical Motor Aphasia):
این نوع آفازی مشابه آفازی بروکا است، اما ویژگی اصلی آن توانایی تکرار جملات پیچیده است. در این نوع، فرد با مشکلاتی در یافتن کلمات مواجه می‌شود، اما می‌تواند جملات پیچیده‌ای را تکرار کند.
- آفازی حسی (Transcortical Sensory Aphasia):
آفازی حسی شبیه آفازی ورنیکه است، در آن گفتار روان است؛ اما بی‌معنی است. درک شنوایی تحت تأثیر قرار می‌گیرد، اما برخلاف آفازی ورنیکه، فرد می‌تواند کلمات و جملات پیچیده را تکرار کند.
- آفازی گلوبال (Global Aphasia):
آفازی گلوبال شدیدترین نوع آفازی است. این مدل از انواع آفازی بر هر دو جنبه زبان دریافتی و بیانی تأثیر می‌گذارد، بنابراین فرد قادر به درک شنوایی، خواندن، نوشتن یا حتی تولید گفتار نیست.
کدام نواحی مغز مسئول بروز آفازی هستند؟
محل آسیب در مغز نوع آفازی را مشخص می‌کند. دو بخش اصلی مغز مرتبط با زبان عبارت‌اند از:
- منطقه بروکا:
- در لوب پیشانی، سمت چپ مغز، نزدیک شقیقه قرار دارد.
- این بخش مسئول کنترل عضلات مورد نیاز برای صحبت کردن است.
- منطقه ورنیکه:
- در لوب گیجگاهی، سمت چپ مغز، بالای گوش قرار دارد.
- این بخش توانایی درک و انتخاب کلمات مناسب برای صحبت را کنترل می‌کند.
تفاوت آفازی بروکا و ورنیکه
یکی از سؤالاتی که ممکن است برای افراد مبتلا به آفازی یا اطرافیانشان پیش بیاید این است که تفاوت آفازی بروکا و ورنیکه چیست؟ این دو نوع آفازی هرچند که شباهت‌هایی دارند، اما ویژگی‌های متفاوتی دارند که تشخیص آنها را از هم متمایز می‌کند. در آفازی بروکا، مشکل اصلی در بیان کلمات و ساخت جملات است، در حالی که در آفازی ورنیکه، مشکل اصلی در درک زبان و معنا است. به عبارت دیگر، در آفازی بروکا، فرد معمولاً قادر به درک زبان است اما نمی‌تواند به‌خوبی صحبت کند، در حالی که در آفازی ورنیکه، فرد ممکن است به‌راحتی صحبت کند؛ اما مفاهیم کلمات را نمی‌فهمد.
درمان آفازی در طب سنتی
درمان‌های فعلی آفازی شامل داروهایی است که به بهبود جریان خون در مغز و جایگزینی مواد شیمیایی از دست رفته؛ مانند نوروترنسمیترها کمک می‌کنند. با این حال، این داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.
در حالی که درمان آفازی در طب سنتی نیز ممکن است. گیاهان دارویی مانند سیاه دانه، زنجبیل، گل گاو زبان و زردچوبه تأثیرات مثبتی در کاهش علائم آفازی نشان داده‌اند، اما مطالعات علمی کافی برای تأیید کامل اثرات آنها هنوز وجود ندارد؛ بنابراین، به رغم این که درمان آفازی با طب سنتی می‌تواند کمک‌کننده باشد، بهترین و مؤثرترین روش درمان آفازی گفتار درمانی است.
گفتار درمانی و نقش آن در درمان قطعی آفازی
درمان آفازی بروکا یکی از چالش‌برانگیزترین مشکلات مرتبط با اختلالات گفتاری است. برای افرادی که با این اختلال دست و پنجه نرم می‌کنند، درمان قطعی آفازی اهمیت زیادی دارد، زیرا این درمان می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و توانایی‌های ارتباطی آنها کمک کند. یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان زبان پریشی، استفاده از گفتار درمانی است.
این روش درمانی شامل مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و تمرین‌های تخصصی است که به افراد مبتلا به آفازی کمک می‌کند تا مهارت‌های زبانی خود را بازسازی کرده و حتی در مواردی که اختلالات زبانی شدید است، بتوانند ارتباط مؤثری برقرار کنند. علاوه بر این، گفتار درمانی می‌تواند به افراد کمک کند تا روشهای جدیدی برای برقراری ارتباط پیدا کنند.
برای مثال، در صورتی که فرد مبتلا به آفازی بروکا قادر به صحبت کردن نباشد، گفتار درمانگر ممکن است از تکنیک‌هایی همچون زبان اشاره یا استفاده از تصاویر معنایی بهره ببرد. این تکنیک‌ها به افراد این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به کلمات، پیام‌های خود را به دیگران منتقل کنند و در نتیجه، کیفیت ارتباطات آنها به طور قابل توجهی بهبود یابد.
در نهایت، اگر فرد به طور منظم تحت درمان قرار گیرد و از درمان‌های مختلف مانند گفتار درمانی بهره ببرد، می‌تواند به درمان زبان پریشی خود نزدیک‌تر شود و بهبودهایی را در توانایی‌های زبانی خود مشاهده کند.
عوارض آفازی چگونه می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد؟
افازی توانایی شما را برای برقراری ارتباط با دیگران محدود می‌کند. ممکن است نتوانید احساسات یا نیازهای خود مانند گرسنگی یا خستگی را بیان کنید. این وضعیت می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- ناامیدی
- عصبانیت یا حتی رفتار خشونت‌آمیز
- انزوا و افسردگی
همچنین، این اختلال باعث می‌شود مراقبین یا خانواده بیمار نیز در برقراری ارتباط دچار سردرگمی شوند.
آفازی چگونه خود را نشان می‌دهد؟
علائم افازی بسته به نوع آن متفاوت است، اما به طور کلی، بیشتر انواع آفازی باعث اختلال در پیدا کردن، درک و شناسایی زبان می‌شوند. این علائم شامل موارد زیر است؛
۱. مشکلات در زبان بیانی (صحبت کردن):
- مشکل در یافتن کلمات مناسب.
- استفاده از کلمات اشتباه یا جابه‌جا کردن صداها
- ایجاد کلمات جدید یا تکرار عبارات مشابه
- استفاده از کلمات منفرد به‌جای جملات کامل
۲. مشکلات در درک زبان:
- ناتوانی در شناسایی نام اشیا یا معنی کلمات
- دشواری در دنبال کردن دستورات.
- درک جزئیات مکالمات یا شنیدن صحبت هم‌زمان چند نفر
- عدم توانایی در فهمیدن طنز یا ایهام
۳. چالش‌های خواندن و نوشتن:
- عدم درک متون نوشتاری (مانند تابلوها، کتاب‌ها یا پیام‌های دیجیتال)
- مشکل در املای کلمات و ساختن جملات
- دشواری در استفاده از اعداد (محاسبات، شمارش پول یا تشخیص زمان)
تشخیص آفازیا چگونه است؟
پزشک با انجام معاینه فیزیکی و پرسش در مورد سابقه سلامت و علائم بیمار، آفازی را تشخیص می‌دهد. از آنجایی که بیماران ممکن است به‌سختی به سؤالات پاسخ دهند، همراه داشتن یکی از اعضای خانواده یا مراقب بسیار کمک‌کننده است.
در صورت شک به آفازی، پزشک ممکن است بیمار را به یک آسیب‌شناس گفتار و زبان (SLP) ارجاع دهد. این متخصص با انجام آزمون‌های جامع، توانایی بیمار در صحبت کردن، گوش دادن، خواندن و نوشتن را بررسی می‌کند تا نوع آفازی را مشخص کند و درمان آفازی با گفتار درمانی را شروع کند.
آزمایش‌های مورد نیاز:
برای تشخیص قطعی، پزشک ممکن است تست‌های زیر را درخواست دهد:
- آزمایش خون
- سی‌تی‌اسکن (CT Scan)
- ام‌آر‌آی (MRI)
- نوار مغزی (EEG)
- تست پتانسیل‌های برانگیخته
- اسکن PET
مدت زمان بهبودی چقدر است؟
زمان بهبودی آفازی به عواملی مانند علت، شدت و گزینه‌های درمانی در دسترس بستگی دارد. آفازی موقتی معمولاً در مدت کوتاهی برطرف می‌شود، اما در موارد شدیدتر، روند بهبود ممکن است طولانی‌تر باشد. بهترین منبع برای دریافت اطلاعات دقیق درباره مدت زمان بهبودی، پزشک شماست یا مراجعه به بهترین دکتر گفتار درمانی در شهرتان است.
آیا آفازی قابل پیشگیری است؟
ازآنجاکه آفازی به طور ناگهانی و غیر قابل پیش‌بینی رخ می‌دهد، پیشگیری مستقیم از آن ممکن نیست. با این حال، می‌توان با کاهش خطر ابتلا به شرایطی که منجر به آفازی می‌شوند، احتمال وقوع آن را کاهش داد:
- سلامت قلب و عروق: تغذیه سالم و ورزش منظم می‌تواند از مشکلاتی مانند سکته مغزی جلوگیری کند.
- درمان سریع عفونت‌ها: عفونت‌های چشم و گوش اگر به‌موقع درمان نشوند، ممکن است به مغز گسترش یافته و آسیب جدی ایجاد کنند.
- استفاده از تجهیزات ایمنی: مانند کلاه ایمنی یا کمربند ایمنی که می‌توانند از آسیب‌های مغزی ناشی از ضربه جلوگیری کنند.
- مدیریت بیماری‌های مزمن: کنترل مناسب بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون، احتمال بروز آسیب‌های مغزی را کاهش می‌دهد.
درمان آفازی در منزل با کلینیکت
خوشبختانه، روشهای مختلفی برای درمان این اختلال وجود دارد که می‌تواند به بهبود وضعیت افراد مبتلا کمک کند. گفتار درمانی در منزل به‌عنوان یک روش مؤثر در درمان قطعی آفازی شناخته می‌شود و می‌تواند به افراد کمک کند تا توانایی‌های ارتباطی خود را بازسازی کنند و از علائم آفازی کاسته شود.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان مبتلا به آفازی هستید و به دنبال راهی برای درمان و بهبود ارتباطات خود می‌گردید، مجموعه کلینیکت با ارائه خدمات گفتار درمانی در منزل و یا گفتار درمانی آنلاین می‌تواند به شما کمک کند. تیم متخصص و مجرب ما در کلینیکت آماده است تا با برنامه‌های درمانی ویژه به شما کمک کند تا زندگی خود را بازسازی کرده و دوباره ارتباطات مؤثر و بدون محدودیت داشته باشید.
در صورتی که به خدمات گفتار درمانی نیاز دارید یا سؤالی در این زمینه دارید با ما تماس بگیرید و از مشاوره تخصصی بهره‌مند شوید.
آفازی چیه یه توضیح ساده میدید
سلام اروشا عزیز
آفازی اختلالی در زبان است که باعث مشکلات در صحبت کردن، شنیدن، خواندن و نوشتن می‌شود، معمولاً به دلیل آسیب مغزی.
آیا آفازی درمان قطعی دارد؟؟؟
سلام اسماعیلی عزیز
در حال حاضر درمان قطعی برای آفازی وجود ندارد، اما گفتار درمانی می‌تواند بهبودهایی در توانایی‌های ارتباطی ایجاد کند.
گفتار درمانی در منزل: https://clinicet.ir/speech-therapy/
تفاوت آفازی بروکا و ورنیکه چیه و چجوریاس
سلام جناب نصر عزیز
آفازی بروکا باعث مشکلات در بیان کلمات و ساخت جملات می‌شود، در حالی که آفازی ورنیکه درک زبان را مختل کرده ولی فرد می‌تواند صحبت کند.
زبان پریشی یا آفازی چه علائمی داره چطور میشه تشخیص داد
سلام اهورا عزیز
علائم آفازی شامل مشکلات در گفتار، شنیدن، خواندن و نوشتن است و تشخیص آن با ارزیابی دقیق توسط پزشک صورت می‌گیرد.
آفازی هدایتی چیه راهی برای درمانش هست؟
سلام عباس محمدی عزیز
آفازی هدایتی شامل مشکل در تکرار کلمات است، در حالی که فرد می‌تواند صحبت کند و به خوبی درک کند.
بنظرتون آفازی میتونه بعد از سکته مغزی پیش بیاد
سلام دوست عزیز
بله، آفازی می‌تواند به دنبال سکته مغزی ایجاد شود و برای درمان آن معمولاً گفتار درمانی توصیه می‌شود.
گفتار درمانی در منزل: https://clinicet.ir/speech-therapy/
آفازی ورنیکه باعث اختلال در فهم کلمات میشه یعنی
سلام شبیر شفیعی عزیز
بله، در آفازی ورنیکه فرد ممکن است کلمات را بفهمد ولی نمی‌تواند معنای آنها را درک کند.
در طب سنتی برای درمان آفازی روشهای خاصی وجود داره
سلام راحله کریمی عزیز
در طب سنتی، گیاهان دارویی مانند سیاه دانه و زردچوبه ممکن است تأثیراتی داشته باشند، اما بهترین روش درمانی گفتار درمانی است.
آفازی آنومیک چی هست کسی از دوستان تجربه درمانش رو داره
سلام دوست عزیز
آفازی آنومیک نوعی آفازی است که فرد در یافتن کلمات دچار مشکل می‌شود، ولی درک شنیداری و خواندن تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.
آفازی بروکا چطور بر روی صحبت کردن تاثیر میذاره
سلام بشیر عزیز
آفازی بروکا باعث کاهش توانایی در بیان کلمات و ساخت جملات پیچیده می‌شود و گفتار درمانی می‌تواند در درمان آن مؤثر باشد.
کسی میدونه آفازی بروکا و آفازی ورنیکه چه فرقی دارن؟
سلام نازنین عزیز
آفازی بروکا مربوط به مشکل در تولید کلمات هست، ولی درک زبان تقریباً سالم می‌ماند. در آفازی ورنیکه، فرد کلمات رو راحت بیان می‌کند اما گفتارش بی‌معنی و درک جملات دیگران سخت می‌شود.
کسی تجربه ای از درمان قطعی آفازی داره؟ واقعا ممکنه درمان بشه؟
سلام لیلا عزیز
نوع درمان بستگی به شدت و علت آفازی دارد. گفتاردرمانی و تمرینات زبانی خیلی تأثیرگذارند. در بعضی موارد، مغز خودش تا حدی بهبود پیدا می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم به متخصص تعمیر کاغذ خردکن مراجعه کنید.
علائم بیماری زبان پریشی چیه
سلام دوست عزیز
زبان پریشی یا آفازی یک اختلال زبانیست که به دلیل آسیب به مناطق زبانی مغز مثل منطقه بروکا و ورنیکه ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث مشکل در صحبت کردن، درک زبان، خواندن یا نوشتن شود.
درمان آفازی در طب سنتی واقعا جواب میده کسی امتحان کرده؟
سلام حسین عزیز
طب سنتی ممکن است مکمل خوبی باشد ولی گفتاردرمانی و تمرینات تخصصی اصلی‌ترین روش درمان هستند. بعضی گیاهان دارویی برای تقویت عملکرد مغز مفید هستند، اما برای نتیجه قطعی باید از متخصص کمک بگیرید.
کسی اطلاعاتی داره که aphasia چیست و چه عواملی باعثش میشه؟
سلام عباس
Aphasia همون آفازی هست، که به دلیل آسیب مغزی (معمولاً سکته یا ضربه به سر) ایجاد می‌شود و روی توانایی ارتباط زبانی تأثیر می‌ذارد.
بیماری آفازیا چیست؟ آیا این همون زبان پریشی هست؟
سلام نیما عزیز
بله، آفازیا و زبان پریشی هر دو یه معنی دارند و به مشکل در صحبت کردن و درک زبان اشاره دارند که معمولاً به علت آسیب مغزی اتفاق میفتد.
اطلاعاتی در مورد آفازی هدایتی دارید؟ این چه فرقی با آفازی های دیگه داره؟
سلام محدث عزیز
آفازی هدایتی زمانی اتفاق میفتد که فرد می‌تواند صحبت کند و جملات رو درک کند، اما توانایی تکرار کردن کلمات و جملات رو از دست می‌دهد. این نوع معمولاً به دلیل آسیب به بافت‌های ارتباطی بین بروکا و ورنیکه ایجاد می‌شود.
منطقه بروکا مغز دقیقا کجاست که ضربه میخوره بهش
سلام مهلا عزیز
منطقه بروکا در قسمت چپ مغز (لوب پیشانی) قرار دارد و مسئول تولید گفتار است. آسیب به این قسمت باعث آفازی بروکا می‌شود که فرد در بیان کلمات مشکل پیدا می‌کند.
زبان پریشی ورنیکه چیه چجوری متوجه بشیم که کسی این مشکل رو داره
سلام دوست عزیز
آفازی ورنیکه باعث می‌شود فرد بدون مشکل صحبت کند، اما جملاتش نامفهوم باشند و خودش متوجه نباشد. همچنین در درک صحبت‌های دیگران هم مشکل دارند.
اختلال زبان پریشی در جدول یعنی چی این یه اصطلاح خاصه؟
سلام اصغر عزیز
معمولاً در جدول‌های کلمات متقاطع از زبان پریشی به‌عنوان یه اختلال زبانی یاد می‌شود که همون آفازی است.