آیا ضایعه نخاعی درمان میشود؟ (نقش فیزیوتراپی ضایعه نخاعی در منزل برای درمان!)

آیا ضایعه نخاعی درمان می‌شود؟

یکی از پرسش‌های متداول در بین بیماران و خانواده‌های آن‌ها این است که آیا ضایعه نخاعی درمان می‌شود؟ پاسخ به این سؤال به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله شدت و محل آسیب، نوع ضایعه (له‌شدگی، پارگی جزئی یا قطع کامل نخاع)، و میزان توان‌بخشی و درمانی که انجام می‌شود.

انواع ضایعه نخاعی و چشم‌انداز درمان

1. قطع کامل نخاع: در این حالت، عصب‌ها به طور کامل از هم جدا می‌شوند و ارتباط بین مغز و بخش‌های پایین‌تر بدن به طور کامل قطع می‌شود. متأسفانه در حال حاضر هیچ روش قطعی برای ترمیم آسیب کامل نخاع وجود ندارد. بیماران معمولاً با از دست دادن دائمی حس و حرکت در بخش‌های پایین‌تر از محل آسیب مواجه می‌شوند. درمان در این حالت بیشتر بر حفظ وضعیت عضلات، پیشگیری از عوارض ثانویه (مانند زخم بستر) و بهبود کیفیت زندگی فرد متمرکز است.
2. پارگی جزئی و آسیب فیبرهای عصبی: در این نوع ضایعه، برخی از فیبرهای عصبی آسیب می‌بینند، اما نخاع به طور کامل قطع نمی‌شود. در این موارد، امکان بازگشت حرکت و بهبود نسبی وجود دارد. فیزیوتراپی در این بیماران نقشی کلیدی ایفا می‌کند. تحریک الکتریکی عضلات، حرکات توان‌بخشی و تمرینات تقویتی می‌تواند به ترمیم فیبرهای عصبی و بازگشت حرکت کمک کند. هرچند که میزان بهبود به شدت آسیب و پاسخ بیمار به درمان بستگی دارد.
3. له‌شدگی نخاع: له‌شدگی نخاع باعث التهاب و آسیب به بافت‌های عصبی می‌شود. در ابتدا ممکن است فرد به دلیل شوک نخاعی توانایی حرکت نداشته باشد، اما با کاهش التهاب و تورم، امکان بازگشت حرکات وجود دارد. در این موارد، فیزیوتراپی مداوم می‌تواند به بهبود حرکت و حس کمک کند و عملکرد عضلات را حفظ نماید. بسیاری از بیماران پس از طی دوره درمانی توانسته‌اند بخشی از حرکات خود را بازیابند.

روش‌های فیزیوتراپی برای درمان آسیب نخاعی

فیزیوتراپی یکی از مهم‌ترین روش‌های درمانی برای بهبود عملکرد بیماران مبتلا به آسیب نخاعی است. این روش به منظور کاهش درد، تقویت عضلات، بازیابی حرکات، و بهبود کیفیت زندگی بیماران استفاده می‌شود. هدف اصلی فیزیوتراپی در آسیب‌های نخاعی، کمک به بازیابی حرکت، جلوگیری از تحلیل عضلات و بهبود حس بیمار است. در ادامه به برخی از روش‌های رایج و مؤثر فیزیوتراپی برای درمان ضایعه نخاعی می‌پردازیم:

تمرینات توان‌بخشی و تقویتی

تمرینات توان‌بخشی و تقویتی، اولین و مهم‌ترین بخش درمان فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به آسیب نخاعی هستند. این تمرینات شامل موارد زیر می‌شوند:

• تمرینات کششی: کمک به افزایش انعطاف‌پذیری و جلوگیری از سفتی مفاصل.
• تمرینات قدرتی: تقویت عضلات ضعیف شده و جلوگیری از تحلیل آن‌ها.
• تمرینات تعادلی و هماهنگی: بهبود تعادل بدن و تقویت عضلات نگهدارنده، به ویژه در بیمارانی که امکان حرکت اندک دارند.

تحریک الکتریکی  (FES)

یکی از روش‌های نوین و مؤثر در فیزیوتراپی تحریک الکتریکی (FES) است. این روش با استفاده از جریان‌های الکتریکی، باعث تحریک عضلات شده و به انقباض آن‌ها کمک می‌کند. FES برای بیمارانی که دارای ضعف عضلانی هستند، به خصوص در مواردی که آسیب نخاعی به پارگی کامل منجر نشده باشد، مؤثر است. این روش به بازگرداندن حرکت و افزایش قدرت عضلانی کمک می‌کند و عضلات را فعال نگه می‌دارد.

درمان‌های دستی و درمانی

ماساژ درمانی و روش‌های دستی به کاهش تنش عضلات، بهبود گردش خون و تسکین درد کمک می‌کنند. این روش‌ها به خصوص در مراحل اولیه آسیب نخاعی، که بیمار دچار شوک نخاعی شده است، مفید هستند. همچنین، ماساژ منظم به جلوگیری از تشکیل زخم بستر و بهبود وضعیت عمومی بیمار کمک می‌کند.

کاردرمانی و آموزش مهارت‌های روزمره

کاردرمانی در منزل به بیماران کمک می‌کند تا مهارت‌های روزمره خود را دوباره یاد بگیرند. این روش شامل تمرینات عملی برای بهبود عملکرد دست‌ها، مهارت‌های تعادلی و یادگیری نحوه استفاده از ابزارهای کمکی مانند ویلچر یا واکر است. کاردرمانی بخش مهمی از فرایند توان‌بخشی است و به بیماران کمک می‌کند تا به استقلال بیشتری دست یابند.

تمرینات تعادلی و هماهنگی عصبی – عضلانی

در مواردی که بیمار پس از آسیب نخاعی قادر به حرکت اندکی در برخی عضلات باشد، تمرینات تعادلی و هماهنگی عصبی – عضلانی به تقویت عضلات و بهبود هماهنگی حرکتی کمک می‌کند. این تمرینات شامل حرکت دادن مفاصل و عضلات مختلف تحت نظر فیزیوتراپیست است تا فرد بتواند حرکت طبیعی را بهبود بخشد.